Σάββατο 26 Αυγούστου 2017

Τα βλίτα και οι άνθρωποι






    Η φύση είναι μεγάλος δάσκαλος. Το μόνο που πρέπει να κάνει ο άνθρωπος είναι να την παρατηρεί και να γνωριστεί μαζί της. Παλιότερα, αυτός ο δεσμός σφυρηλατιόταν από την πρώτη στιγμή που ερχόταν στον κόσμο. Έμπαιναν στη ζωή του τα αρωματικά φυτά στη διατροφή και τα θεραπευτικά βότανα στον πόλεμο με την αρρώστια. Οι παλιότεροι γνώριζαν τις ιδιότητες, τη μορφολογία, τη χρησιμότητα κάθε είδους της φύσης. Μπορούσε να ξεχωρίζει τα διάφορα γένη των λαχανικών, ήξερε όμως και τι μπορούσε να αποκομίσει από κάθε είδος, ακόμη κι από αυτά που περνούσαν απαρατήρητα. Στη φύση υπάρχει αρμονία, όλα έχουν τη θέση τους. Το ένα συμπληρώνει το άλλο ολοκληρώνοντας την αλυσίδα της βιοποικιλότητας.
      Δυστυχώς, αυτός ο πλούτος χάθηκε. Απαξιώθηκε. Θεωρήθηκε πως η γνώση του κόσμου της φύσης ήταν άχρηστη. Η επιστήμη είχε πάρει τη θέση της και ο άνθρωπος έχασε αυτή τη βιωμένη σοφία, που αντλούσε από την συν-ύπαρξη με τη φύση και τον πλούτο της. Ονόματα, σχήματα, ιδιότητες, διαφορές σταμάτησαν να έχουν νόημα ακόμη και όσους κατάγονται αγροτικές οικογένειες. Οι ιστορίες που μιλούσαν για τον κόσμο της φύσης κλειδώθηκαν στις αραχνιασμένες αποθήκες του νεοελληνικού πολιτισμού. Θεωρήθηκαν ξεπερασμένες, που δεν ταίριαζαν με την «πλαστική» ζωή μας.
     Τα τελευταία χρόνια ανακάλυψα τον κόσμο της φύσης. Χρειάστηκε πρώτα να βγάλω από το σώμα μου την προκατάληψη , την απέχθεια που καλλιεργήθηκε σε μένα και όλη τη γενιά μου-και όλους τους κατοπινούς-για το χώμα και τη φύση. «Στην πόλη», η προσταγή. Εκεί που όλα είναι ‘εύκολα’. Χρειάστηκε να παλέψω, να βγάλω τα λέπια της απαρέσκειας για τη φύση. Έφτιαξα έναν κήπο. Εξήντα τετραγωνικά όλος κι όλος. Με ανυπομονησία περίμενα την πρώτη φορά τις ντοματιές να μου δώσουν καρπό. Ξερίζωσα με μανία τα πρώτα ψιλόλιγνα λαχανικά που φύτρωσαν ανάμεσά τους. Τα μίσησα γιατί εμπόδιζαν τις καλές μου ντομάτες. Ώσπου έμαθα γι’ αυτά τα ασεβή λαχανικά.
      Ήταν τα βλίτα. Ταπεινά, με μια σεμνότητα, που πάλευαν να προσελκύσουν την προσοχή μου. Είναι λαχανικά φυλλώδη που κανείς δεν ασχολείται μαζί τους. Συνήθως, φυτρώνουν απρόσκλητα. Τρυπώνουν ανάμεσα στα άλλα φυτά. Ωστόσο, διαπίστωσα πόσο ωφέλιμα είναι. Προσφέρουν το υλικό για γευστική σαλάτα, που έχει μεγάλη διατροφική αξία. Ρώτησα κι έμαθα. Αποτέλεσμα. Αυτό το ταπεινό χόρτο κατάφερε να κερδίσει τον σεβασμό μου. Επέβαλε την παρουσία του στον κήπο μου αλλά και προσέλκυσε τη φροντίδα μου, ώστε να  πλουτίζει τακτικά το τραπέζι μου.
      Γιατί όμως οι άνθρωποι τους κόλλησαν τη μεταφορική τους σημασία;   Αυτά τα ταπεινά λαχανικά έγιναν η λέξη-σύμβολο για τους αργόστροφους. Και γιατί αυτό; Ο ανθρώπινος πολιτισμός θεωρεί τους χαμηλόφωνους βλίτα, αργόστροφους, λειψούς. Έχει ταυτίσει την ικανότητα με τη θορυβώδη συμπεριφορά, την εντυπωσιακή εμφάνιση, το ξόδεμα κόπου και χρημάτων. Όταν κάτι προσφέρεται άδολα, χωρίς περιτύλιγμα και την ανάγκη αλληλεξάρτησης αντιμετωπίζεται με επιφυλακτικότητα. Δεν του δίνεται ιδιαίτερη σημασία.
     Τα βλίτα είναι αντισυμβατικά λαχανικά. Δεν ενδιαφέρονται για τις κοινωνικές νόρμες του ανθρώπινου πολιτισμού. Φυτρώνουν απρόσκλητα κι αυτό θεωρείται σοβαρή παρέκκλιση από τα κρατούντα για τις κοινωνίες που έχουν αυστηρή οργάνωση, όπου τίποτε δεν είναι τυχαίο.
     Τα βλίτα, λοιπόν, μπορεί να γίνουν το σύμβολο ενός εναλλακτικού τρόπου ζωής, όπου η στροφή στη φύση και η γνώση της βιοποικιλότητας είναι αναγκαία συνθήκη για να ενισχυθεί ο αυθορμητισμός και ο σεβασμός στη διαφορετικότητα. Τα βλήτα υπενθυμίζουν πως δεν χρειάζονται μόνο οι πύρινοι λόγοι για το σεβασμό όλων των όντων, όλων των κοινωνικών τάξεων. Πρωτίστως χρειάζεται να ενσωματωθούν αυτές οι νόρμες στην καθημερινότητα.
     Τα ταπεινά βλίτα μας θυμίζουν αλήθειες που έχουν ξεχαστεί. Στην εποχή μας που η δύναμη βρίσκεται στην εικόνα, τα βλίτα αντιτάσσουν την ουσία. Με διακριτικότητα λένε τη δική τους αλήθεια, που συχνά, μέσα στο θόρυβο που κάνει η εικόνα, δεν ακούγεται. Ρίξτε μια ματιά στους ταπεινούς, μπορεί να κρύβονται θησαυροί.
     






.




Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου